Sıtma Vakalarında Artış Dünya Sağlık Örgütü Uyardı

Sıtma Vakalarında Artış Dünya Sağlık Örgütü Uyardı Sıtma, Anofel sivrisineklerinin ısırığıyla insanlara bulaşan ve Plasmodium paraziti tarafından neden olunan ölümcül bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), son yıllarda sıtma vakalarında önemli bir artış olduğunu ve bu artışın özellikle Afrika, Güneydoğu Asya ve Latin Amerika’da ciddi bir halk sağlığı sorunu haline geldiğini belirtti. Küresel ısınma, yetersiz sağlık hizmetleri ve artan ilaç direnci, sıtmanın kontrolünü zorlaştıran başlıca faktörler arasında yer alıyor.

Sıtmanın Yayılımı ve Risk Bölgeleri

Sıtma, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır. Afrika, sıtma vakalarının ve sıtmaya bağlı ölümlerin en yoğun olduğu kıtadır. Ancak Güneydoğu Asya, Orta ve Güney Amerika gibi bölgeler de yüksek risk altındadır. Sıtma, her yıl yaklaşık 200 milyon kişiyi etkiler ve 400.000’den fazla insanın ölümüne neden olur.

Belirtiler ve Tanı

Sıtma belirtileri, enfeksiyondan 10-15 gün sonra ortaya çıkar ve genellikle şu şekilde kendini gösterir:

• Yüksek Ateş: Ani ve tekrarlayan yüksek ateş nöbetleri.
• Titreme ve Terleme: Şiddetli titreme ve ardından yoğun terleme.
• Baş Ağrısı ve Kas Ağrıları: Şiddetli baş ağrısı ve kas ağrıları.
• Bulantı ve Kusma: Mide bulantısı ve kusma.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Genel halsizlik ve bitkinlik hali.
• Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin tahrip olması nedeniyle kansızlık.

Sıtmanın kesin teşhisi, kan testleri ile yapılır. Parazitin kan örneğinde mikroskop altında görülmesi veya hızlı tanı testleri ile antijenlerin tespiti, yaygın kullanılan tanı yöntemleridir.

Tedavi ve Önleme

Sıtma tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlar, parazitin türüne ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir. Artemisinin bazlı kombinasyon tedavileri (ACTs), sıtmanın tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Ancak artan ilaç direnci, tedavi süreçlerini zorlaştırmaktadır. Tedavi edilmezse, sıtma ciddi komplikasyonlara ve ölüme yol açabilir.

Sıtmanın önlenmesi için alınabilecek önlemler şunlardır:

1. Sivrisinek Kovucu Kullanımı: DEET içeren sivrisinek kovucu spreyler ve losyonlar kullanarak sivrisinek ısırıklarından korunmak.
2. Sivrisinek Ağları: Özellikle gece uyurken sivrisinek ağları kullanmak.
3. Koruyucu Giysiler: Uzun kollu giysiler ve pantolonlar giyerek cilt yüzeyini korumak.
4. İlaçlı Ağlar ve İç Mekan Spreyleri: Sivrisinekleri öldürmek için insektisit içeren ağlar ve iç mekan spreyleri kullanmak.
5. Su Birikintilerinin Kontrolü: Sivrisineklerin üreme alanlarını azaltmak için durgun su birikintilerini ortadan kaldırmak.

Küresel Çabalar ve Gelecek

Dünya Sağlık Örgütü ve diğer uluslararası sağlık kuruluşları, sıtmanın kontrol altına alınması ve tamamen ortadan kaldırılması için yoğun çaba harcamaktadır. Aşı geliştirme çalışmaları, sıtmanın önlenmesi için umut verici bir gelişme olarak kabul edilmektedir. Son yıllarda geliştirilen RTS,S/AS01 aşısı, bazı bölgelerde kullanım için onaylanmış olup, aşı kampanyaları aracılığıyla yaygınlaştırılmaktadır.